Thursday, May 5, 2011

Η ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ


Η ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ
‘’Ο. Β.’’ . . . . 1984

Ανάμεσα στα πολλά θεωρητικά παρακλάδια που αφορούν τη σύγχρονη Κοινωνιολογία είναι και η Οικολογία, η οποία ενδιαφέρεται ιδιαίτερα με το κοινωνικό σύνολο. Η ανθρώπινη οικολογία ενδιαφέρεται περισσότερο με τις διάφορες εκδηλώσεις της ζωής του ανθρώπου που αφορούν κοινωνικά σύνολα, με σκοπό να τα μελετήσει, να τα περιγράψει και να εξηγήσει τη δομή και τη λειτουργία των ανθρώπινων συνόλων που λέγονται κοινωνίες.
Κατ’ αρχή, το θέμα με τη μορφή του αυτή το πλησίασαν σοβαρότερα διάφοροι κοινωνιολόγοι στην Αμερική και το εξήτασαν με το πνεύμα της Κοινωνιολογικής Σχολής της Γαλλίας. Εξήτασαν τις επιδράσεις των ανθρώπινων ενεργειών και αντιδράσεων πάνω και μέσα στο κοινωνικό σύνολο, δίνοντας περισσότερη βαρύτητα στις σχέσεις ανθρώπου και περιβάλλοντος.
Η προσοχή των μελετητών στράφηκε περισσότερο στις διάφορες δομές των ποικίλων κοινωνικών οργανισμών και στις επιπτώσεις τους πάνω στα πολλαπλά κοινωνικά προβλήματα. Κατά πρώτο λόγο, ο παράγοντας ‘’άνθρωπος’’ εξετάστηκε σε διάφορα σύνολα, μικρά ή μεγάλα, με στραμμένη την προσοχή στο σύμπλεγμα των σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων ενός κοινωνικού συνόλου και των σχέσεων μεταξύ διαφόρων κοινωνικών συνόλων.
Κατά δεύτερο λόγο, ο παράγοντας ‘’φυσικό περιβάλλον’’ λήφθηκε υπόψη και εξετάστηκε σα μοχλός δυνάμενος να επιδράσει αισθητά και να μεταβάλει ουσιαστικά το γενικότερο και ευρύτερο πεδίο της ζωής του ανθρώπου. Σε πολλές περιπτώσεις, το ενδιαφέρον των οικολόγων στρέφεται στο είδος και στην ποιότητα της σύνδεσης μεταξύ μονάδων ή μικρών κοινωνικών ομάδων, όπως οικογενειών, νοικοκυριών, γειτονιών ή μικροοικισμών. Οι πρώτες αυτές κοινωνικές ‘’ενώσεις’’ αποτελούν τα οικοδομικά κύτταρα και τα υλικά για την ανέγερση ευρύτερων και πολυπλοκότερων κοινωνικών συνόλων. Οι οικολόγοι, λοιπόν, ενδιαφέρονται για την εσωτερική δομή μιας κοινωνίας. Επίσης, προχωρώντας παραπέρα, τους ενδιαφέρει και ο τρόπος σύνδεσης των μικροκοινωνιών μεταξύ τους, όταν αυτές συμπυκνούμενες δημιουργούν ευρύτερες κοινωνίες υπό μορφή Εθνών, Κρατών κλπ..
Μέσα στην Κοινωνιολογία το πεδίο της οικολογίας έχει ιδιαίτερα σοβαρή ιστορία. Η κλασική πλευρά της ανθρώπινης οικολογίας ξεπετάχτηκε μέσα από μια επιστημονική ζύμωση, την οποία κυρίως ώθησε μια σειρά από φυσιοδιφικές μελέτες της αστικής ζωής που ανάγονται στην περίοδο της δεκαετίας του 1920-30. Σπουδαιότερες απ’ αυτές τις εργασίες είναι του R. E. Park, του E. W. Burgess και των μαθητών του, συμπεριλαμβανομένων των R. D. Mc Kenzie και J. A. Quinn.
Το ενδιαφέρον τους ξεκίνησε από τα φαινόμενα που παρουσίαζε στην πρακτική της η συμβίωση κοινωνικών μονάδων που προέρχονταν από διαφορετικούς τόπους και χώρες τελείως άγνωστες σχεδόν στους περισσότερους απ’ αυτούς και των οποίων ο τρόπος ζωής ήταν σε πολλές περιπτώσεις κατά διάμετρο αντίθετος. Πραγματικά, οι μελετητές της ζωής των πόλεων έμειναν κυριολεκτικά έκπληκτοι μπροστά στις πρωτότυπες και αξιόλογες διαπιστώσεις τους.
Οι έρευνες στην πολύμορφη κοινωνία του Σικάγου, που έγιναν στις δεκαετίες του 1920 και του 1930, προσήλκυσαν το ενδιαφέρον των κοινωνιολόγων και έκτοτε περισσότεροι απ’ αυτούς ασχολήθηκαν και πιο εξειδικευμένα πια με τη μελέτη των κοινωνικών φαινομένων της αστικής πραγματικότητας και προχώρησαν στη διαπίστωση επιστημονικών απόψεων και κρίσεων. Οι πιο σπουδαίες κριτικές διατυπώθηκαν την εποχή εκείνη απ’ τον M. A. Alihan το 1938 κι απ’ τον W. I. Firey το 1947. Δυο εργασίες οι οποίες άνοιξαν νέους ορίζοντες στην οικολογία και της έδωσαν τη μορφή της ‘’πολιτιστικής’’ οικολογίας.
Αλλά η κλασική πλευρά της οικολογίας πραγματικά άλλαξε όψη το 1950, με την επιστημονική εργασία του J. A. Quinn ‘’Η Οικολογία του Ανθρώπου’’, η οποία, εκτός του ότι αναφέρεται στην εμπειρική φιλολογία του θέματος, ταξινομεί και ένα τεράστιο ποσοστό έρευνας από πολλές και διαφορετικές πηγές.
Ο ‘’χώρος’’ έγινε το κέντρο του ενδιαφέροντος των οικολόγων. Η επιστημονική έρευνα και η διεύρυνση του πεδίου αυτού έγινε το 1950 από ένα μαθητή του A. Quinn και του Mc Kenzie, τον A. H. Hawley, ο οποίος με την εργασία του ‘’Η οικολογία του ανθρώπου’’ διατύπωσε το αντικείμενο της οικολογίας του ανθρώπου σαν τη μελέτη του είδους και της εξέλιξης της κοινωνίας. Το κύριο ενδιαφέρον στράφηκε στη δομή της κοινωνίας, με τη δομή θεωρούμενη σα συλλογική προσαρμογή σ’ ένα τμήμα του πληθυσμού ενός τόπου μέσα στο γενικότερό του περιβάλλον. Επιπρόσθετα, οι οικολόγοι έστρεψαν το ενδιαφέρον τους στην αλλαγή της εσωτερικής δομής της κοινωνίας σε ορισμένη χρονική στιγμή, ιδιαίτερα σε σχέση με την αύξηση του πληθυσμού και τις διάφορες εναλλαγές των σχέσεων μέσα στα κοινωνικά σύνολα.
Μέχρι σήμερα, μόνο ορισμένες απ’ αυτές τις παρατηρήσεις και τις θεωρίες πήραν πιο πλατιές διαστάσεις και έτυχαν πιο λεπτομερέστερης εμπειρικής μεταχείρισης. Η έρευνα στην ανθρώπινη οικολογία το πλείστον ασχολήθηκε με αντικείμενα σαν τη χωρική διασπορά ορισμένων ομάδων ανθρώπων, όπως φυλετικών, εθνικών, θρησκευτικών, επαγγελματικών κλπ. εντός των αστικών κέντρων ή τη χωρική τοποθέτηση ή επιλογή της θέσης εγκατάστασης εργοστασιακών και εμπορικών επιχειρήσεων, τις σχέσεις μεταξύ τόπου εργασίας και τόπου κατοικίας και τη χωρική τοποθέτηση της εργασίας εντός των διαφόρων κοινωνιών.
Μια σύντομη ανασκόπηση των σκοπών και του προορισμού της οικολογίας μας διαβεβαιώνει πως το κύριο ενδιαφέρον της στοχεύει στη βελτίωση της ζωής του ανθρώπου. Βασικά δε αντικείμενά της είναι η συστηματική μελέτη της δομής μιας κοινωνίας, μικρής ή μεγάλης. Στην περίπτωση αυτή, ο χώρος και ο χρόνος είναι οι βασικές διαστάσεις πάνω στις οποίες επιθυμητές κοινωνικές σχεδιάσεις θα εξεταστούν και θα βαθμολογηθούν.
Κάποτε η οικολογική εξέταση μιας μεγαλούπολης απέβλεπε και περιορίζονταν μόνο στην εσωτερική διαμόρφωση της κοινωνίας της, λαμβάνοντας υπόψη μόνο τον εσωτερικό χώρο της πόλης. Αλλά, με την πάροδο του χρόνου, έχει διευρυνθεί το ενδιαφέρον της και σήμερα ασχολείται με όλους τους τύπους και τα μεγέθη των ανθρώπινων κοινωνιών. Εξετάζει, εκτός απ’ τις εσωτερικές τους διαμορφώσεις και τις σχέσεις τους με τον εξωτερικό κόσμο, με το ευρύτερο κοινωνικό και φυσικό τους περιβάλλον.
Προς την κατεύθυνση αυτή προσανατολίζονται σήμερα και στον τόπο μας διάφορες κοινωνικές μονάδες και αποβλέπουν στη θεώρηση γενικά της κοινωνίας τους και στην όσο το δυνατόν εντόπιση των αδυναμιών λειτουργίας τους, στη θεραπεία παλαιών σφαλμάτων που έχουν ευρύτερες επιπτώσεις στο κοινωνικό σύνολο και στην πρόβλεψη ουσιωδών λαθών και εσφαλμένων κατευθύνσεων.
Τι κάνει άραγε η κοινωνία της Κατερίνης; Σκέφτηκε ποτέ ζεστά μια τέτοια σοβαρή θεώρηση των κοινωνικών της προβλημάτων κι επιδίωξε μια συσπείρωση όλων των δημιουργικών δυνάμεών της, με σκοπό το γενικότερο προσανατολισμό προς μια εποικοδομητική κατεύθυνση;


Αν βρει ο παπάς το ποίμνιό του

‘’Ο. Β.’’ 16 Σεπτεμβρίου 1984

Προχθές στη Χιλή ο δικτάτορας Πινοσέτ, μέσα σε μια ατμόσφαιρα αποδοκιμασίας, αγανάκτησης και οργής, γιόρτασε τα έντεκα χρόνια του στην εξουσία. Στην εξουσία, που ο ίδιος έβαψε με το αίμα των συμπατριωτών του. Έντεκα χρόνια βίας, ετσιθελισμού κι επιβολής γι’ αυτόν κι έντεκα χρόνια τυραννίας και καταπίεσης για το Χιλιανό λαό.
Σε κανένα βιβλίο πολιτικών επιστημών δεν αναγράφεται στον κατάλογο των διαφόρων πολιτευμάτων και η δικτατορία σαν πολίτευμα. Όλα τα σύγχρονα πολιτεύματα, λίγο ή πολύ, έχουν σα βάση τους (έστω και θεωρητικά) το λαό. Σ’ αυτόν στηρίζονται κι αυτόν υπηρετούν. Μόνο οι δικτάτορες έχουν σα βάση τους τα όπλα, τη βία και τον εξαναγκασμό. Και μόνο οι δικτατορίες εξυπηρετούν απόλυτα και κατά κυριολεξία ταπεινά και ιδιοτελή συμφέροντα μιας κάποιας κλίκας τυράννων ή εργάζονται για συμφέροντα άλλων, ξένων δυνάμεων.
Ο λαός, ο κάθε λαός, γνωρίζει τα κίνητρα, τις διαθέσεις και τις επιδιώξεις των δικτατοριών και διαισθάνεται, αν δεν γνώρισε, τις συνέπειες της εγκαθίδρυσής τους. Γι’ αυτό κι αποστρέφεται, αποκρούει και πολεμά όσο μπορεί τις δικτατορίες απ’ οπουδήποτε κι αν προέρχονται κι οπουδήποτε κι αν κατευθύνονται.
Ο λαός, ο κάθε λαός, όλοι οι απλοί άνθρωποι μισούν τη βία, απεχθάνονται τα αλυσοδέματα κι αγωνίζονται ποιος λίγο, ποιος πολύ, ο καθένας με τον τρόπο του, κατά των ολοκληρωτικών και αντιλαϊκών συστημάτων. Φωνάζουν, διαμαρτύρονται, ξεσηκώνονται, στήνουν τα κορμιά τους αμπριά και οδοφράγματα. Πολεμούν. Σκοτώνονται. Πεθαίνουν αλλά δεν σβήνουν. Φεύγουν απ’ τη ζωή αλλά δεν χάνονται. Οι διώξεις και τα βασανιστήρια δεν τους γονατίζουν. Οι κρεμάλες και τα εκτελεστικά αποσπάσματα δεν τους πτοούν. Εκτελούνται οι οδηγοί τους αλλά ο αγώνας τους δεν σταματά. Χύνουν το αίμα τους οι λίγοι για να αντρειωθούν και να θεριέψουν οι πολλοί.
Πεθαίνει ο αγωνιστής για να γεννηθεί ο ήρωας. Σβήνει στο ταπεινό κελί  ο άσημος θνητός, για να ανατείλει στο λαμπερό στερέωμα της λεύτερης σκέψης ο αθάνατος πρωτοπόρος. Πέφτει άψυχος στο ταπεινό χώμα ο ένας, ο μικρός και γίνεται ιδέα και λάβαρο στους λογισμούς των πολλών, των μεγάλων. Χάνονται οι αφανείς και οι ασήμαντοι, για να γίνουν σημαντικοί κι άρρηκτοι κρίκοι σύνδεσης ιδανικών και ιδεών ανθρώπων και λαών.
Αυτό το ξέρουν καλά οι δυνάστες και το γνωρίζουν ξεκάθαρα οι αυτοπρόβλητοι σωτήρες.
Γιορτάζουν στα άντρα της εξουσίας τα εντεκάχρονά τους οι Πινοσέτ και τρίζουν τα δόντια στο λαό που τυραννούν. Μεθούν απ’ τον ίλιγγο της παράνομης δύναμής τους οι δικτάτορες και μέσα στη ζάλη των αίνων και των θυμιαμάτων των κάθε είδους παρασίτων κι αυλοκολάκων τους πλαταγίζουν εντονότερα στα άμοιρα θύματά τους το μαστίγιο της επιβουλής τους. Συνταράζονται, όμως και τρίζουν τα βάθρα της εξουσίας τους απ’ τα βογγητά και την οργή των σκλαβωμένων. Τρέμουν και δονούνται τα κάστρα των δυναστών απ’ τις οιμωγές των νεκρών και των λαβωμένων. Τα φανταχτερά τους ξόανα επισκιάζονται θανάσιμα απ’ τις άγνωστες ως χτες, πασίγνωστες, όμως, σήμερα ηρωικές μορφές των θυμάτων τους, που γίναν σημαιοφόροι και σαλπιγκτές, πρωτοπόροι κι οδηγητές της λαοθάλασσας, που μανιασμένη βογγά και μάχεται.
Κι ενώ, μέσα στη μπόχα της γιορτής, οι τύραννοι ζαλισμένοι χαλκεύουν δεσμά και κάτεργα, σκορπώντας παντού σκοτάδι, οι σκλάβοι ξυπνούν, βλέπουν φως, δίνουν τα χέρια, πιάνονται σφιχτά και σφιχταγκαλιάζονται. Αγωνίζονται όλοι μαζί. Σφυριλατούν ψυχές κι ατσαλώνουν πεποιθήσεις. Προβάλλουν ιδέες και τρανώνουν ιδανικά. Αντρειώνουν την αγάπη και καλλιεργούν την ανθρωπιά. Μάχονται τη βία κι αγωνίζονται για τη λευτεριά, την ειρήνη, το δίκιο. Γνωρίζουν περισσότερο τον άνθρωπο και συλλαμβάνουν τη ζωή. Μελετούν και μαθαίνουν την αλήθεια.
Καλλιεργούν τους σπόρους της σοφίας που βρίσκονται αγνοί μέσα στον άδολο λαό.
Μέσα στο λαό, λέει ο παπάς του Βαϊπαρέσο βρήκα σπόρους Χριστιανοσύνης. Σπόρους αγνούς σαν κι αυτούς που έσπειρε ο Χριστός. Τέτοιους που σπέρνει και το Ευαγγέλιο. Κι έπρεπε να κατεβώ μέσα στο λαό, για να δω την αλήθεια. Έπρεπε να περάσω απ’ τις φυλακές του Πινοσέτ, για να δω το μεγαλείο που κρύβει στην ψυχή του ο λαός. Ο κάθε λαός. Οι τίτλοι κι ο άμβωνας ήταν μεγάλη απόσταση για μένα. Με κρατούσαν μακριά. Πολύ μακριά. Στη φυλακή πλησίασα τον άνθρωπο. Εκεί τον είδα. Εκεί γνώρισα το Ευαγγέλιο. Πίσω απ’ τα κάγκελα των κελιών είδα τη μερίδα των ανάλγητων καιροσκόπων του ιερατείου να περιβάλουν, να υμνούν και να στηρίζουν τους δικτάτορες. Εκεί είδα τους «πρωτοχριστιανούς» πόσο πρωτοαντίχριστοι είναι . . .
Γιατί είχα την τιμή να φυλακιστώ απ’ τον Πινοσέτ και γιατί είχα την ευκαιρία να μάθω τα όσα μου δίδαξε η φυλακή, συνεχίζει με παράπονο αλλά και με περηφάνια  ο απλός ιερωμένος. Μ’ έπαψε απ’ τη θέση μου ο απίσκοπος του Βαϊπαρέισο. Δεν έχω πια υπεύθυνα καθήκοντα απέναντί του. Ανέλαβα, όμως, τις ευθύνες μου απέναντι στο λαό μου.
Ας γιορτάζουν, λοιπόν, οι δικτάτορες. Μέσα στη μέθη τη δική τους ο άνθρωπος γνωρίζει τον άνθρωπο. Ο παπάς την αλήθεια κι ο λαός τους λαούς. Κι όταν ο παπάς βρει το ποίμνιό του, οι δικτάτορες θα πρέπει να ψάξουν με βιασύνη να βρουν ποιος δρόμος οδηγεί συντομότερα στην πίσω πόρτα.


Πόσο αλλάξαν οι καιροί!

‘’Ο. Β.’’ 30 Σεπτεμβρ. 1984

Η ολιγόχρονη απεργία πείνας του συμπολίτη μας κ. Μπίντα, άσχετα από τα αίτια, την εξέλιξη και τα αποτελέσματά της –γιατί αυτά θα τα δουν, θα τα εξετάσουν και θα τα κρίνουν άλλοι- μου φέρνει στο νου παλιότερες εποχές και άλλες μέρες.
Αναλογίζομαι περασμένες περιπτώσεις και παλιά περιστατικά και βλέπω πόσο σχετικές είναι οι έννοιες των λέξεων και πόσο οι σημασίες τους αλλοιώνονται. Άλλοτε παραφουσκώνουν το νόημα κι άλλοτε μένουν στεγνές κι απογυμνωμένες, συρρικνωμένο και ισχνό περίβλημα των αποσκελετωμένων γραμμάτων τους.
Άλλοτε λαμπρύνονται κι απαστράπτουν μεστές περιεχομένου κι άλλοτε κενές και παραποιημένες, μετατρέπονται σε ταμπού και ξόανα.
Η απεργία είναι σε γενικές γραμμές έννομο δικαίωμα πάλης κι αγώνα εργαζομένων για την προάσπιση των οικονομικών τους συμφερόντων και για την κατοχύρωση δικαιωμάτων και απαιτήσεών τους στη ζωή.
Η απεργία πείνας, όμως, είναι ένα από τα έσχατα σκαλοπάτια διαμαρτυρίας ενός ατόμου ή και ομάδας ατόμων, που αγωνίζονται και παλεύουν για αναγνώριση κι επικράτηση των απόψεών τους, που έχουν σχέση με κάποιο ευρύτερο και γενικότερο κατά κανόνα θέμα.
Και λέγω, ότι η απεργία πείνας είναι ένα απ’ τα έσχατα μέσα, γιατί υπάρχει και η αυτοπυρπόληση, όπως, όχι σπάνιες φορές, είδαμε θερμόαιμοι διαδηλωτές και φανατικοί αγωνιστές σε διάφορα μέρη του κόσμου, να περιβρέχονται με βενζίνη και να παραδίνουν τον εαυτό τους στις φλόγες, βρίσκοντας έτσι φριχτό θάνατο.
Κι όλα αυτά για μια ιδέα, για κάποιο πιστεύω, για κάποιον υπέρ πάντων αγώνα.
Συνήθως, τέτοιου είδους διαμαρτυρίες αποβλέπουν στο να καταστήσουν γνωστές επιδιώξεις των απεργούντων και να πληροφορήσουν σχετικά το κοινό. Να το συγκινήσουν και να το επηρεάσουν ανάλογα.
Επίσης, οι διαμαρτυρίες αυτές, όταν είναι αυθεντικές κι αυθόρμητες αποσκοπούν στο να προβάλουν και να υποστηρίξουν θέσεις και απόψεις αγωνιζόμενων για ανώτερα και υψηλότερα ιδανικά.
Οι κρατούμενοι απ’ τους Άγγλους στις φυλακές Ιρλανδοί αγωνιστές, πριν λίγα χρόνια, για να διακηρύξουν διεθνώς το δίκαιο του αγώνα τους, κατέβηκαν ομαδικά σε απεργία πείνας κι ο ένας μετά τον άλλο, ύστερα από 40 ή 50 μέρες ασιτίας, ξεψύχησαν εθελοντικά και θυσιάστηκαν στον αγώνα για την ανεξαρτησία της πατρίδας τους.
Στις φυλακές της Τουρκίας πέθαναν και πεθαίνουν σχεδόν κάθε μέρα από πείνα Τούρκοι πολιτικοί κρατούμενοι, θυσιαζόμενοι έτσι σ’ έναν άνισο αλλά επίμονο αγώνα ανατροπής του δικτατορικού καθεστώτος της χώρας τους.
Βέβαια, τέτοιες περιπτώσεις θα μπορούσε να αναφέρει κανείς αναρίθμητες.
Κι εδώ στην Ελλάδα, ύστερα απ’ την . . .«απελευθέρωση», προσπάθησαν ορισμένοι αγωνιστές κρατούμενοι στα Μακρονήσια, να κατεβούν σε απεργίες πείνας, για την κατάφορη, όπως πίστευαν κι άδικη δίωξη που τους γίνονταν. Αλλά το μόνο που κατάφεραν ήταν να καταντήσουν σε μια και μόνο νύχτα ανάπηροι και να παραμείνουν μισοί άνθρωποι σ’ όλη τους τη ζωή. Όχι φυσικά απ’ την απεργία πείνας αλλά απ’ την «πλήρη κατανόηση» των φρουρών τους, γιατί τόλμησαν να αντιδράσουν στη βία και με την απεργία πείνας (το ιερό όπως λέμε αυτό δικαίωμα) να διαμαρτυρηθούν και να προσπαθήσουν να εκφράσουν και λίγο πιο πέρα την αγανάκτησή τους.
Ίσως ήλπιζαν στην κατανόηση του λοχαγού διοικητή Σκαλούμπακα και στην ανθρωπιά και συμπαράσταση του αρχιμανδρίτη Κορνάρου. Ίσως ήλπιζαν στον αδέκαστο τύπο και στο αμερόληπτο λειτούργημα του δημοσιογράφου . . .
Κανείς δεν ήταν, όμως, τότε εκεί στο συρματόπλεγμα για να τους συμπαρασταθεί, να τους ακούσει, να τους πει δυο παρήγορες κουβέντες και να υπογράψει . . . στο βιβλίο διαμαρτυρίας τους.
Καμιά εφημερίδα δεν μπόρεσε να πάρει συνέντευξη μαζί τους κι ίσως κανένας δημοσιογράφος δεν τόλμησε να γράψει δυο λόγια αλήθειας γι’ αυτούς.
Έγραψαν, όμως, αργότερα, ότι ο λοχαγός έγινε στρατηγός και ο αρχιμανδρίτης μητροπολίτης «Άγιος» Πρεβέζης.
Πόσο, αλήθεια, αλλάξαν οι καιροί!


Στη Μπομπάλ των Ινδιών
‘’Ο. Β.’’  16 Δεκεμβρίου 1984

Τρομαχτικά τα μέχρι σήμερα γνωστά αποτελέσματα της διαρροής του θανατηφόρου αερίου στη Μπομπάλ των Ινδιών. Μεγάλος ο σάλος που δημιουργήθηκε διεθνώς από το πρωτάκουστο αυτό κακό και γενική η κατακραυγή όλων των λαών της γης κι όλων των ανθρώπων της οικουμένης κατά της Γιουνάιτετ Καρμπάιτ. Εντονότατες οι αντιδράσεις και οι διαμαρτυρίες παντού σ’ όλες τις πρωτεύουσες του κόσμου κατά της ασύδωτης, όπως αποδείχτηκε, αμερικανικής εταιρίας.
Με αφορμή τα γεγονότα της Μπομπάλ, οι Γερμανοί εργαζόμενοι σε εργοστάσια της ίδιας εταιρίας εγκαταλείπουν τις δουλειές τους και σταματούν την παραγωγή του θανατηφόρου αερίου. Οι Αυστραλοί εργάτες διαμαρτύρονται έντονα και φοβερίζουν να ανατινάξουν τις εγκαταστάσεις που βρίσκονται στο Σύδνεϋ. Η Γαλλία παίρνει έκτακτα μέτρα και απαγορεύει την εισαγωγή ισοκυάνιου του μεθυλίου στο έδαφός της. Οι χαροκαμένοι Ινδοί απειλούν να λιντσάρουν το γενικό διευθυντή της εταιρίας που επισκέφτηκε τη χώρα τους, για να δει από κοντά το μέγεθος της καταστροφής που προξένησε η απερισκεψία και η επιπολαιότητα ορισμένων υπαλλήλων της και η ασυνειδησία αυτής της ίδιας της κεντρικής διοίκησης της εταιρίας που εδρεύει στην Αμερική.
2500 νεκροί, τριανταπέντε χιλιάδες τυφλοί και διακόσιες χιλιάδες προβληματισμένοι απ’ το φοβερό αέριο δεν είναι κάτι που μπορεί (και δεν πρέπει) να περάσει απαρατήρητο ή να ξεχαστεί εύκολα. Μια τεράστια έκταση γης καταστραμένη, χωρίς βλάστηση, χωρίς ζωή, με δηλητηριασμένο το νερό, τον αέρα, το χώμα, τα πάντα, δεν είναι κάτι που μπορεί εύκολα να παραμεριστεί και γρήγορα να περάσει στο περιθώριο. Πρέπει να εξεταστεί καλύτερα και με κάθε λεπτομέρεια το πρωτοφανές και πολύνεκρο αυτό δράμα. Να ερευνηθεί σε βάθος, να μελετηθεί με προσοχή και να εκτιμηθούν σωστά και με συνέπεια όλα τα στοιχεία που θα προκύψουν και προπαντός να αξιοποιηθούν σωστά και όπως πρέπει όλα τα συμπεράσματα που θα βγουν. Το πάθημα να γίνει πραγματικά μάθημα.
Βέβαια, όποια στοιχεία κι αν προκύψουν, δεν πρόκειται να βελτιώσουν τη θέση της Γιουνάιτετ Καρμπάιτ. Οι ευθύνες της είναι τεράστιες. Ας ελπίσουμε, όμως, ότι θα νουθετήσουν τους υπεύθυνους, τους κάθε υπεύθυνους, ώστε να προστατεύονται καλύτερα στο εξής οι εκτεθημένοι πάντοτε σε χίλιους κινδύνους ανύποπτοι απλοί πολίτες, που πάντοτε εγκαταλείπονται στο έλεος των κάθε είδους ασυνείδητων αφεντικών.
Με το τραγικό συμβάν των Ινδιών υπογραμμίζεται για άλλη μια φορά η αναγκαιότητα της σωστής και πλήρης πληροφόρησης. Οι απλοί άνθρωποι πρέπει να γνωρίζουν τους κινδύνους που τους περιβάλλουν. Οι εργαζόμενοι πρέπει να ξέρουν πού εργάζονται, τι παράγουν και γιατί το παράγουν. Οι λαοί πρέπει να πληροφορούνται έγκαιρα, όχι μόνο τους κινδύνους που διατρέχουν από τέτοιες ξένες εγκαταστάσεις που ξεφυτρώνουν σα χρυσωμένα μεν, θανατηφόρα, όμως, μανιτάρια στις χώρες τους, αλλά να είναι ενήμεροι και για τα μέτρα που λαμβάνονται για την πρόληψη και την αποφυγή των κάθε είδους κινδύνων.
Γνώριζαν, άραγε, οι Ινδοί εργάτες και οι κάτοικοι της Μπομπάλ, ότι η αμερικανική διοίκηση της Γιουνάιτετ Καρμπάιτ έστειλε στο εργοστάσιό της στις Ινδίες παλιό και ξεπερασμένο εξοπλισμό κι ότι εγκατέστησε παλιά και άχρηστα μηχανήματα επισήμανσης τυχόν διαρροής κι όργανα ξεπερασμένης τεχνολογίας; Το γνώριζε, όμως, η εταιρία.
Γνώριζαν οι φτωχοί και τρισάθλιοι άνθρωποι, ότι δεν υπήρχε στο χώρο του εργοστασίου κι έξω απ’ αυτόν καμιά απολύτως σιγουριά κι ασφάλεια για τη ζωή τους; Το γνώριζε, όμως, η διοίκηση της εταιρίας.
Αλλά, μήπως γνώριζαν πού δούλευαν, τι παρήγαγαν και σε τι μετατρέπονταν ο καθημερινός τους μόχθος;
Όσο γνώριζαν σε τι κίνδυνο ήταν εκτεθημένοι οι Ινδοί της Μπομπάλ και οι Ιταλοί του Σιστέρνο, τόσο γνώριζαν και οι δικοί μας της Ηλιοκώμης των Σερρών.
Τι κάνουν, άραγε, οι κυβερνήσεις των ταλαίπωρων αυτών χωρών, που υποτίθεται μάλιστα πως είναι και εκλεγμένες απ’ τους λαούς τους; Τι νομοθεσίες ισχύουν και τι μέτρα παίρνονται για την προστασία των πολιτών τους και ποιες είναι οι δικαιοδοσίες και οι επιρροές των αρμόδιων υπηρεσιών εργασίας πάνω στις επικίνδυνες από τη μια και πανίσχυρες από την άλλη μεγαλοβιομηχανίες και τρανοπολυεθνικές εταιρίες;
Εάν στις Ινδίες δεν γίνονταν γνωστά κι όπως έπρεπε οι έλεγχοι από μέρους του ινδικού Κράτους, εδώ σε μας γίνονται; Μάλλον, θα πρέπει να αμφιβάλουμε. Αφού δεν μπορεί να μπει μια σειρά στους τουβλατζήδες μας, για παράδειγμα, στους τσιμεντάδες, στους μαραγκούς, αφού δεν μπορεί να εφαρμοστεί ο νόμος στους σιδεράδες που ηλεκτροκολλούν στο πεζοδρόμιο με ελεύθερη την τόσο επικίνδυνη για τα μάτια των περαστικών ισχυρή φλόγα, αφού, κοντολογίς, δεν μπορούμε να αναγκάσουμε τους τεχνίτες μας και τους δικούς μας γενικότερα πολίτες να αναλάβουν τις ευθύνες τους, πώς θα επιβληθούμε όπως πρέπει στις πανίσχυρες πολυεθνικές;


Γιατί άραγε κι ως πότε
οι άμυαλοι θα επιμένουν;
‘’Ο. Β.’’ . . . . .
Πολλά και σπουδαία τα ευρήματα της αρχαιολογικής σκαπάνης που καθημερινά και με γοργό ρυθμό ξαναβλέπουν, ύστερα από πολλούς αιώνες αφάνειας, το λαμπερό φως του ήλιου της Πιερίας.
Αγάλματα, κοσμήματα, έργα τέχνης, νομίσματα, επιγραφές, επιτύμβιες πλάκες κλπ. κλπ. ανασύρονται μέσα απ’ τη γη τον τελευταίο καιρό σε διάφορα σημεία του Νομού μας και ιδιαίτερα στους χώρους της ένδοξης αρχαίας Πύδνας. Αντικείμενα, που, όχι μόνο υπογραμμίζουν την ιστορικότητα του τόπου, το ύψος του πολιτισμού του και το μέγεθος της δόξας των προγόνων μας, αλλά εδραιώνουν για μια ακόμα φορά την ελληνικότητα της καταγωγής μας, τονώνουν τις ρίζες μας και μας δένουν άρρηκτα κι επίσημα στα μάτια και στη συνείδηση όλου του κόσμου με το ελληνικότατο παρελθόν μας.
Ήδη, αυτές τις μέρες ήρθαν σε φως νέοι τάφοι της Μακεδονικής εποχής στην παραλιακή περιοχή του Κίτρους.
 Νέα ευρήματα θα πλουτίσουν τα κατάμεστα μουσεία μας και νέες αποδείξεις θα σφραγίζουν τα στόματα των κακόβουλων ανθελλήνων προπαγανδιστών.
Αντικρίζοντας στο βάθος ενός φρεσκοσκαμμένου λάκου έναν άθικτο αρχαίο τάφο νιώθεις ένα αίσθημα συγκίνησης και περηφάνιας. Κοιτάζοντας τις χοντροπελεκημένες πετρόπλακες που σκεπάζουν τα μυστικά του, διαισθάνεσαι το παρελθόν ολόκληρο να συσσωρεύεται πίσω απ’ αυτές και, χωρίς να το θέλεις, αφήνεσαι στις πτυχές της ιστορία σου και χάνεσαι στα ένδοξα και λαμπερά βάθη της.
Βλέπεις τον αρχαίο καλλιτέχνη πρόγονό σου να δημιουργεί δίπλα σου και νιώθεις να πέφτουν γύρω σου τα κομματάκια του μάρμαρου, που αθρόα σκορπά η σμίλη του γλύπτη με τον ανασκουμπωμένο χιτώνα, καθώς λαξεύει τη Νίκη, τη Σοφία, την Αρετή. Βλέπεις να παίρνει μπροστά σου μορφή και όψη ένας Θεός, μια Μούσα, ένας Ήρωας.
Βλέπεις να ξαναορθώνεται λαμπρή και φωτοβόλα ολόκληρη η Ελλάδα και ριγεί το κορμί σου από πρωτόγνωρη συγκίνηση. Το είναι σου πάλλεται από ευτυχία και περηφάνια και στα μάτια σου φτάνουν δάκρυα.
Τούτες τις στιγμές η περασμένη Ελλάδα του χτες, η πανένδοξη Ελλάδα των αιώνων, η αιώνια Ελλάδα ξαναζωντανεύει μπροστά σου βγαλμένη απ’ τα κόκαλα Ελλήνων τα ιερά. Η αθάνατη πνοή της έρχεται απ’ τα βάθη των αιώνων και φτάνει ως τα τρίσβαθα της ψυχής σου.
Η αξία του αντικειμένου που ανασύρθηκε απ’ το βουβό και πανάρχαιο τάφο και που τώρα κρατούν και ψηλαφίζουν τρεμάμενα τα δάχτυλά σου είναι ίσως ορισμένη. Είναι πιθανώς περιορισμένη μέσα σε πεζά και καθημερινά μέτρα και όρια. Ίσως εκφράζεται με κάποιους αριθμούς.
Η συγκίνηση, όμως, που νιώθει η ψυχή σου, καθώς η ματιά σου τρυπά το υλικό αντικείμενο που κρατούν τα χέρια σου κι ανοίγει πέρασμα στην αχαλίνωτη φαντασία σου, που αδημονεί να ξεφύγει ακάθεκτη για να χαθεί στα βάθη των αιώνων, είναι απεριόριστη, ασύληπτη, άπειρη..
Αυτή τη φορά δεν πατάς στα πόδια σου. Πας κι έρχεσαι ανάλαφρο πούπουλο στα χάη και στα ατέλειωτα κύματα μιας βαριάς, μιας εξαίσιας, μιας πλατιάς και πανένδοξης κληρονομιάς. Πετάς στα σύννεφα ενός λαμπρού παρελθόντος. Κολυμπάς στο πέλαγος της αρχαίας σοφίας. Γεύεσαι τους καρπούς της γνώσης της πανάρχαιης φυλής σου. Λούζεσαι απ’ το λαμπερό κι άσπιλο φως των δοξασμένων προγόνων σου.
Τρέχεις με το άρμα του Φαέθονα. Μεθάς με τις μελωδίες του Ορφέα. Ζαλίζεσαι απ’ το χορό των Μουσών. Αντρειώνεσαι απ’ τους παιάνες των νέων και θεριεύεις απ’ το παράστημα των μαχητών της λευτεριάς. Νιώθεις θείο δέος απ’ τις κλαγκές των όπλων της Μακεδονικής Φάλαγγας κι αισθάνεσαι τις μακριές σάρισες ορθωμένες να σκιάζουν την ιερή σου γη.
Κι όταν συνέρχεσαι, νιώθεις τα πόδια σου να πατάνε γερά στη γη των πατέρων σου. Νά’ ναι ριζωμένα στα χώματα των προγόνων σου. Δέχεσαι την ικμάδα της άγιας γης και τη ζωογόνα κι αθάνατη πνοή της ένδοξης φυλής σου και το κορμί σου αντρειώνεται, το πνεύμα σου φωτίζεται και οι σκέψεις σου λαγαρίζουν. Οι φθοροποιές και ύπουλες ανθελληνικές θεωρίες των κάθε είδους πρακτόρων δεν αντέχουν πια. Θρυμματίζονται κι εξανεμίζονται από μόνες τους. Οι αισθήσεις σου, καθάριες τώρα βλέπουν ξεκάθαρη τη γυμνότητα των υστερόβουλων διακηρύξεων των στενοκέφαλων κι ασήμαντων καιροσκόπων, που με τις άχρωμες γραφίδες τους αδικοπασχίζουν να νοθέψουν το παρελθόν και με τις εφθαρμένες γομολάστιχές τους προσπαθούν ανόητα να αποξύσουν και να παραποιήσουν μια αδιάσειστη αλήθεια τόσων αιώνων.
Τέτοιες στιγμές, οι αλλοπρόσσαλοι ήχοι των κακόβουλων θεωριών κενών κεφαλών εξανεμίζονται και χάνονται αυθωρί μέσα στο ζωογόνο άνεμο της ιστορικής αλήθειας, πριν ακόμα αγγίξουν τα αφτιά σου.
Πώς να αντέξει μια κάλπικη, ταλαντευόμενη και παραπαίουσα φωνή μπροστά στη γνησιότητα άπειρων κραυγών, που έντονα, ασταμάτητα, επίμονα, μαρτυρούν, διατρανώνουν και διατυμπανίζουν την αλήθεια;
Και πώς να επηρεάσει η φωνή του παραχαράκτη μια μακεδονική καρδιά που πλημμυρίζει από Ελλάδα, πάλλεται ελληνικά, σκέφτεται ελληνικά, ζει και πεθαίνει ελληνικά;
Άδικα, λοιπόν, πασχίζουν οι κακόβουλοι πράκτορες να ενισχύσουν τις απόψεις τους και να σταθεροποιήσουν τις θεωρίες τους με τα διάφορα ψευτοέντυπά τους. Ο Έλληνας δεν έχει ανάγκη καμιάς απόδειξης της ελληνικότητάς του. Τη νιώθει μέσα του σαν αναπόσπαστο κομμάτι της ψυχής του. Σαν την πεμπτουσία του «είναι» του, που δεν ξεκολλά και δεν αλλοιώνεται με τίποτα. Πολύ περισσότερο με ψευτοφυλλάδες και διαστρευλωμένα έντυπα.
Τα ιστορικά ντοκουμέντα, την επιστημονική επιχειρηματολογία και τις αδιάβλητες ιστορικές αποδείξεις ας τις διαβάσουν οι ξενοκίνητοι διαστρευλωτές της αλήθειας. Έχουν πολλά να μάθουν, γιατί όπως φαίνεται όλα τα αγνοούν.


« Η Επόμενη Μέρα»

‘’Ο.Β.’’  4 Νοεμβρίου 1984

‘’Δεν ξέρω’’, είπε ο Αϊνστάιν, ‘’με τι όπλα θα πολεμήσουν οι άνθρωποι στον τρίτο παγκόσμιο πόλεμο. Ξέρω όμως ότι στον τέταρτο θα πολεμούν με πέτρες και με ρόπαλα’’.  Τόσο μεγάλη θα είναι η καταστροφή ενός πυρηνικού ολέθρου, που η ζωή, αν ξαναϋπάρξει σε τούτον τον πλανήτη, θα πρέπει να ξαναρχίσει απ’ την αρχή.
Μικρή γεύση μιας τέτοιας καταστροφής μας δίνει η ταινία The day After. «Η επόμενη μέρα». Η μέρα μετά την πυρηνική καταστροφή, που παίζεται αυτές τις μέρες σε κινηματογράφο της πόλης μας. Είναι μια ταινία που δεν πρέπει να την χάσει κανείς μας, κανένας άνθρωπος. Είτε είναι ειρηνιστής, είτε φιλοπόλεμος. Η φωτιά και ο όλεθρος, αν έρθουν, δε θα ξεχωρίσουν τα θύματά τους σε κατηγορίες, ούτε θα παραμερίσουν ‘’το δικό μας’’ και θα κατακαύσουν τον αντίθετο. Η καταστροφή θα είναι γενική και απόλυτη. Ό,τι τυχόν αφήσουν οι φλόγες, τα αέρια και οι δονήσεις, θα τα σαρώσει όλα η ραδιενέργεια, που θα πλανάται χρόνια και χρόνια πάνω στην αποτεφρωμένη μας γη και στη νεκρή της ατμόσφαιρα. Τότε, την ώρα της καταστροφής, όλοι θά ‘μαστε θύματα και δε θα ξεχωρίσουμε σε ανατολικούς και δυτικούς, σε πράσινους και κόκκινους, σε κίτρινους και γαλάζιους. Κι εμείς και οι παρατάξεις μας και τα κόμματά μας θα πάμε ‘’εις το πυρ το εξώτερον’’.
«Η επόμενη μέρα» μας το λέει και μας το δείχνει καθαρά. Καμιά διάκριση στον όλεθρο. ‘’Κοινή γαρ η μοίρα . . .’’ Όλοι και όλα στον άμεσο κι αστραπιαίο αφανισμό. Γι’ αυτό και δε θα πρέπει να μείνει άνθρωπος που να μην δει και να μην συνειδητοποιήσει αυτήν την ταινία. Την ταινία που έκανε σάλο στην Αγγλία. Συντάραξε την κοινή γνώμη και προβλημάτισε βαθιά τους αρμόδιους. Έδειξε καθαρά στο λαό, τι τον περιμένει και πού είναι δυνατό να τον οδηγήσει μια χούφτα απερίσκεπτων ανθρώπων. Έφερε τους απλούς ανθρώπους πιο κοντά τον ένα στον άλλο και τους συσπείρωσε περισσότερο μέσα στις τάξεις των ειρηνιστικών κινημάτων της Αγγλίας.
Μακάρι μια δεύτερη σκέψη να συσπειρώσει τα ειρηνιστικά κινήματα όλου του κόσμου σε ένα παλλαϊκό, παγκόσμιο, πανανθρώπινο ειρηνιστικό κίνημα, χωρίς ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και ξεχωριστές προτιμήσεις. Σε ένα κίνημα που θα σαρώσει τις παρατάξεις και τους μικροκομματισμούς, θα αφανίσει τον πόλεμο, θα εγκαθιδρύσει την ειρήνη και θα εργαστεί για τον άνθρωπο. Τον άνθρωπο και μόνο αυτόν, χωρίς χρώματα, χωρίς κόμματα, χωρίς διακρίσεις.
Ας υποστούμε για λίγο την υγρασία και την ψύχρα της αίθουσας του κινηματογράφου. Ας ανεχθούμε τη μυρουδιά της υγρής μούχλας που καλύπτει σποραδικά αλλά εμφανέστατα το ταβάνι και τους τοίχους. Ας ξεχάσουμε τους αδιάκοπους και ηχηρούς θόρυβους των άδειων μπουκαλιών που κατρακυλούν φουριόζα στο βρόμικο τσιμεντοπάτωμα, περιεργαζόμενοι τους πολύπλοκους ιστούς των αραχνών που περιπλέκουν τα φώτα και στολίζουν περίτεχνα τις γωνιές της αίθουσας. Ας ανεχθούμε την κακή ηχητικότητα, τη μανταρισμένη οθόνη, τους ψίθυρους των άλλων, το βαρύ καπνό των τσιγάρων . . . Ας τα ανεχθούμε όλα. Αλλά ας δούμε «την άλλη μέρα».
Βλέποντάς την και εκτιμώντας την όσο πρέπει, θα γίνουμε όλοι αδέρφια, θα ξεχάσουμε τις ασήμαντες εγωιστικές μικροδιαφορές μας και, κάτω από το βάρος της πραγματικότητας, που –ο μη γένοιτο- μας περιμένει, θα δώσουμε τα χέρια και θα αξιώσουμε απ’ τους ηγέτες μας μικρούς και μεγάλους: Όχι πια πόλεμος. Αδελφωσύνη των λαών και «ειρήνη τω κόσμω».

No comments:

Post a Comment